Samopoznanie - klucz do świadomego planowania kariery zawodowej

Wprowadzenie

Sentencję "Poznaj samego siebie" umieszczono, zapewne nieprzypadkowo, na ścianie świątyni w Delfach można, więc przyjąć, że samopoznanie już dla Starożytnych było zadaniem godnym uwagi i starań. We wszystkich kulturach, religiach i doktrynach filozoficznych pojawia się ten przekaz i w każdej z nich jest nieco inaczej interpretowany. Idea pozostaje jednak wspólna. Zgodnie z sentencją jeśli poznamy siebie, to odkryjemy również sposoby, które pozwolą nam przekroczyć swoje ograniczenia, wykorzystać tkwiące w nas potencjalne możliwości i co najważniejsze - doskonalić się.

Jakie znaczenie ma samopoznanie dzisiaj w kontekście planowania kariery zawodowej, poszukiwania zatrudnienia na współczesnym, konkurencyjnym rynku pracy ? Czy odkrywanie siebie jest luksusem dla osób lubiących introspekcję, czy też koniecznym warunkiem skutecznego działania? Czy warto inwestować swój czas i wysiłek, aby zrozumieć jak powstaje wyobrażenie o sobie i zidentyfikować zasoby osobiste, którymi dysponujemy? W końcu wiele osób działa, realizuje cele nie zastanawiając się nad sobą.

Specjaliści ds. planowania kariery zawodowej, doradcy zawodowi są zgodni, iż tajemnica osiągnięcia sukcesu leży w poznaniu samego siebie, określeniu swoich zainteresowań, umiejętności, preferencji i predyspozycji osobowościowych. Nasza "wewnętrzna drużyna" może pomóc lub przeszkodzić w realizacji naszych planów, zamierzeń. Dlatego wśród podstawowych warunków decydujących o skuteczności w poszukiwaniu zatrudnienia na pierwszym miejscu wymienia się sporządzenie bilansu osobistego i zawodowego. Pozostałe elementy to: znajomość celu (opracowanie projektu zawodowego lub edukacyjnego), znajomość metod i technik poszukiwania pracy oraz wiara w siebie i pozytywne nastawienie.

A zatem jakie argumenty przemawiają za zwiększaniem samowiedzy?

• znajomość siebie stanowi podstawę podejmowania skutecznych, optymalnych decyzji zawodowych i osobistych.
• wiedza o sobie daje możliwość zarządzania sobą, kierowania własnym losem; bez niej zdajemy się na przypadek
• samowiedza umożliwia kierowanie wrażeniem jakie wywieramy na innych, to podstawa dobrej autoprezentacji. Dokonanie bilansu pozwala na profesjonalne przygotowanie dokumentów aplikacyjnych oraz skuteczną prezentację własnej osoby podczas rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą
• świadomość własnych możliwości i potencjału daje energię , motywację do działania
• świadomość własnych zasobów stanowi podstawę poczucia własnej wartości, daję wiarę w siebie i nie pozwala rezygnować mimo przeciwności
• wiedza o sobie determinuje cele, jakie sobie stawiamy, nadaje sens naszym działaniom i umożliwia dalszy rozwój

W jaki sposób poznajemy siebie ?

Proces wyboru i poszukiwania pracy jest nierozerwalnie związany ze zrozumieniem tego kim jesteśmy i w jaki sposób funkcjonujemy. Każdy z nas jest niepowtarzalną osobą posiadającą określone zainteresowania, umiejętności, predyspozycje osobowościowe, system wartości. Jeśli chcemy świadomie pokierować rozwojem swojej kariery musi za tym stać przemyślana koncepcja postępowania odpowiadająca naszym preferencjom, dotychczasowemu doświadczeniu i kwalifikacjom.

W naszej (zachodniej) kulturze jesteśmy przyzwyczajeni do kierowania uwagi i energii "na zewnątrz", na innych ludzi, sprawy, rzeczy. Kierowanie uwagi na siebie, "do wewnątrz", to coś innego, nowego, niepokojącego. Zdobywamy wiedzę o sobie w sposób okazjonalny, przypadkowy lub koncentrujemy się na sobie "okresowo" najczęściej w sytuacjach ekstremalnych, wyjątkowych zarówno pozytywnych jak i negatywnych.

Korzystamy wówczas z czterech podstawowych źródeł pozwalających poznać i zrozumieć siebie:

• wglądu w siebie (introspekcji) - refleksji nad tym kim i jacy jesteśmy
• obserwacji własnego zachowania, w różnych sytuacjach
• interakcji społecznych - określamy kim jesteśmy na podstawie informacji zwrotnych uzyskiwanych od innych i porównań społecznych
• schematów Ja - organizujemy wiedzę o sobie w schematy Ja oparte na naszych przeszłych doświadczeniach. Pozwalają nam one zrozumieć, wyjaśniać i przewidywać własne zachowania

Te same źródła informacji możemy wykorzystać opracowując nasz bilans indywidualny.

Miejsce pracy charakteryzuje wiele czynników. Aby spośród wielu możliwości dokonać optymalnego wyboru i osiągnąć satysfakcję niezbędne jest przeprowadzenie swoistego ‘remanentu". Musimy odkryć swój potencjał, uświadomić sobie zasoby osobiste i zawodowe jakimi dysponujemy. Wymaga to z jednej strony poświęcenia czasu, głębokiego namysłu, cierpliwości, z drugiej odwagi by zmierzyć się z tym co możemy odkryć.

Poniżej przedstawiono wybrane propozycje metod (pytania, ćwiczenia, autotesty) służących refleksji i analizie własnej sytuacji życiowej. Nie stanowią one gotowej recepty na sukces. Pozwalają jednak uświadomić sobie aktualne możliwości, szanse w stosunku do wymagań rynku pracy wskazując jednocześnie ewentualne braki i potrzeby w zakresie dalszego doskonalenia się, uaktualniania kwalifikacji, poszerzenia pola poszukiwania pracy. Mogą zatem inspirować do podejmowania konkretnych działań.

Od teorii do praktyki, czyli wybrane metody samooceny

A. Wiedza i kompetencje

Zacznij od zestawienia informacji dotyczących przebiegu twojej dotychczasowej drogi życiowej, a więc swoistej autobiografii. Aby sporządzić to zestawienie musisz zebrać i opisać (początkowo w postaci luźnego streszczenia a później w bardziej uporządkowanej chronologicznej formie) dane dotyczące Twojego :

• Wykształcenia (poziom wykształcenia, kursy, szkolenia, uzyskane świadectwa, tytuły, itp.)
• Doświadczenia zawodowego (prace wykonywane odpłatnie i nieodpłatnie, praktyki, staże, wolontariat itp.). Wymień i opisz te doświadczenia zawodowe i wykonywane zajęcia, które uważasz za najistotniejsze, podając funkcje jakie sprawowałeś, wykonywane zadania, napisz, gdzie i kiedy to miało miejsce itp.
• Wiedzy i doświadczenia zdobytego poza systemem kształcenia i /lub środowiskiem pracy np. w czasie wolnym, podczas działalności społecznej, kulturalnej.

Nie zapomnij o szczególnie ważnych wydarzeniach w twoim życiu - osiągnięciach, a także drobnych sukcesach, tym, co sprawiało ci radość i było przyjemne.

Takie zestawienia i analizy to ważna, choć niepopularna metoda samooceny przede wszystkim dlatego, że wymaga sporo czasu i wysiłku. Docenisz jednak jej wartość podczas sporządzania dokumentów aplikacyjnych i przygotowania do rozmów z pracodawcami.

B. Zainteresowania - to co lubisz robić

Przeprowadzona analiza stanowi również doskonały punkt wyjścia do uświadomienia sobie, czego naprawdę pragniesz, co cię szczególnie interesuje. Poza nielicznymi wyjątkami ludzie nie pracują dla samych pieniędzy. Jeśli tylko mają okazję, dążą do zrobienia czegoś, co ma dla nich znaczenie, czemu będą mogli poświęcić swoją energię, talent i umiejętności. Dla wielu osób wykonywanie zawodu zgodnego z zainteresowaniami jest podstawą zaangażowania w pracę, chęci rozwoju i doskonalenia się, wykorzystywania w pełni swoich zdolności, osiągania mistrzostwa. Jednym słowem osiągania satysfakcji zawodowej. Dlatego podejmując decyzje zawodowe warto kierować się swoimi pasjami. Zainteresowania to również atut w walce z konkurencją. Jeżeli coś naprawdę lubisz poświęcasz temu wiele uwagi, " jesteś na bieżąco", jesteś po prostu najlepszy w danej dziedzinie. A najlepsi zawsze znajdą pracę.

Dodatkowo, dla pracodawców aktywność pozazawodowa kandydata, to również cenne źródło informacji na temat jego osobowości, umiejętności społecznych np. zdolności przywódczych, umiejętności współpracy, organizowania czasu wolnego, twórczości itp.

A zatem " sprawdź co najbardziej lubisz robić, a potem znajdź kogoś, kto ci za to zapłaci" (Katharine Whitehorn).

Oto przykładowe pytania, które pomogą Ci ocenić własne zainteresowania :

• W jaki sposób najczęściej spędzasz wolny czas? Jak wypoczywasz?
• Jakie dziedziny życia, pociągają cię zdecydowanie bardziej niż cała reszta?
• Czego się najłatwiej uczysz?
• Jakie masz hobby ?
• Co lubiłeś robić w wieku lat dziesięciu, piętnastu itd.?
• Co sprawia że czujesz się szczęśliwy ?
• Wymień rzeczy, dla których wstałbyś z łóżka o godzinę lub dwie wcześniej niż zwykle
• Jakie zajęcia wykonywane w czasie wolnym chciałbyś realizować w pracy zawodowej? Jakich natomiast nie masz ochoty wykonywać ?
• Podaj trzy rzeczy, których najbardziej nie lubisz robić, wręcz nie znosisz ?
• Pomyśl o osobach ważnych w twoim życiu, podziwianych, czym one się zajmują ?Co najbardziej w nich cenisz ?

C. Umiejętności - to co potrafisz robić

Kolejny krok to określenie tego, co naprawdę umiesz robić .Nie zawsze jest to łatwe, ale musisz wiedzieć co masz do zaoferowania pracodawcy.

Samooceny umiejetności możemy dokonać na kilka sposobów :

• Bazując na zainteresowaniach - to co lubisz najprawdopodobniej robisz dobrze albo możesz robić dobrze, bo masz do tego zdolności
• Dokonując bilansu sukcesów i porażek oraz określając jakie umiejętności, wiadomości oraz cechy pozwoliły na osiągnięcie sukcesu lub go uniemożliwiły
• Analizując historię swojego życia oraz wybrane, konkretne doświadczenia życiowe

Proponuję abyś powrócił do swojej "autobiografii" i wybrał kilka pozytywnych doświadczeń, konkretnych momentów z życia (szkolnego, pozaszkolnego, działalności w organizacjach itd.), które w twoim odczuciu są sukcesami (nawet niewielkimi), które sprawiły ci radość. Opisz i przeanalizuj je zgodnie z następującym schematem :

• nadaj im tytuł
• zredaguj krótki tekst/opowiadanie o tym, co konkretnie robiłeś. Opisz przebieg doświadczenia: początek, poszczególne etapy i zakończenie w opowiadaniu zamieść następujące części: a) cel, czyli co chciałeś osiągnąć, b)warunki , okoliczności w których przeżyłeś to doświadczenie, c) przeszkody, ograniczenia, które musiałeś pokonać, d) opis tego, w jaki sposób zrealizowałeś swoje zamierzenia (zastosowane środki) , e)uzyskany rezultat

Z każdego opowiadania spróbuj wydobyć i wypisać umiejętności, a także cechy osobowości i wiedzę, które wykorzystałeś w danym doświadczeniu. Następnie zastanów się i zaznacz te elementy, które chciałbyś wykorzystać i/lub rozwinąć w swojej przyszłej pracy.

Jeśli wolisz drogę na skróty spróbuj po prostu zadać sobie pytanie : "Co naprawdę umiem robić dobrze ?" i zanotuj wszystko co tylko przyjdzie ci do głowy, bez cenzurowania. Następnie pogrupuj umiejętności w kategorie, poszukaj podobnych, powiązanych ze sobą. Wyróżnionym kategoriom nadaj nazwy i zastanów się gdzie (w jakich dziedzinach) można by wykorzystać te umiejętności. Dla każdej wypisanej umiejętności postaraj się znaleźć konkretny przykład, opis sytuacji w której posłużyłeś się nią.

Identyfikacja kompetencji w zakresie umiejętności niezbędnych na danym stanowisku pracy stanowi ważny etap w procesie rekrutacji i selekcji. Szeroko stosowane w tym celu metody to m.in. rozmowa kwalifikacyjna z wykorzystaniem techniki zdarzeń krytycznych oraz wywiad epizodyczny. W obydwu przypadkach pracodawcy zależy na konkretnym opisie tego, co kandydat zrobił, w jaki sposób poradził sobie w konkretnej sytuacji (pytania zorientowane na przeszłość) lub jak zachowałby się w razie wystąpienia hipotetycznej sytuacji, która przypomina realne okoliczności, jakie osoba może napotkać na danym stanowisku pracy (pytania zorientowane na przyszłość). Sposobem na uzyskanie tych informacji jest postawienie pytań np.: "Proszę przypomnieć sobie i opisać sytuację, w której zrobił Pan/i coś szczególnie dobrze, kiedy mimo przeszkód, trudnościi udało się Panu/i odnieść sukces, lub przeciwnie, w której Pan/i popełnił/a błąd, co uniemożliwiło osiągnięcie zamierzonego celu".

Zdecyduj zatem czy warto poświęcić czas na dokładne rozpoznanie swoich umiejętności ?

D. Cechy osobowości - to jaki jesteś

Proszę opowiedzieć mi o sobie ?,Jakie są Pana /Pani mocne strony ? Te i szereg innych podobnych pytań pada zwykle podczas interview. O znaczeniu kompetencji osobowościowych i społecznych świadczy powiedzenie doradców personalnych: "Pracę otrzymuje się w 70% dzięki wiedzy fachowej i w 30% dzięki umiejętnościom interpersonalnym. Traci się ją natomiast w 70% z braku umiejętności społecznych i w 30% z braku kwalifikacji merytorycznych.

Przy podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu, zwolnieniu i awansach coraz częściej ocenia się nasze zachowanie, sposób w jaki dajemy sobie radę z samymi sobą i z innymi. Znaczna część pracodawców skarży się na brak umiejętności społecznych zarówno u nowo zatrudnionych jak i doświadczonych pracowników. Zgodnie z tymi trendami część pracodawców zakłada, że mamy wystarczające zdolności intelektualne i wiedzę fachową, aby wykonywać daną pracę, a zatem koncentruje się na cechach osobowości.

Spójrzmy zatem od strony praktycznej na kwestię osobowości i wykonajmy ćwiczenie. Najpierw wykonaj je samodzielnie, później ewentualnie możesz poprosić o pomoc kogoś bliskiego np. przyjaciółkę, kolegę, rodziców ... (wyniki mogą być bardzo interesujące).

Aby to ćwiczenie przyniosło efekt musisz rzetelnie i w sposób jak najbardziej obiektywny, z dystansu spojrzeć na siebie. Wymień co najmniej 6 swoich mocnych stron, zalet i mniej więcej tyle samo słabości np. rzetelność / lenistwo. Zastanów się co one właściwie oznaczają, na czym polegają. Pomyśl nad konkretnymi przykładami, sytuacjami, które potwierdzają, że posiadasz daną cechę. W przypadku słabości (ograniczeń) spróbuj przeformułować je tak, aby miały pozytywny wydźwięk. Każdy ma jakieś ograniczenia, które przeszkadzają mu w efektywnym podejściu do poszukiwania pracy i jednocześnie stanowią swoiste wytłumaczenie, działające jak mechanizm obronny, w przypadku niepowodzenia. Jednocześnie to, co dla jednej osoby jest przeszkodą, dla innej może być atutem - a wszystko zależy od odpowiedniego podejścia, punktu widzenia.

Dlatego zastanów się:

• czy twoja słabość to rzeczywiście słabość,
• czy i jak możesz wykorzystać (skompensować) swoje słabości, a jeśli nie, to jak możesz nad nimi zapanować, zaakceptować je

Do analizy naszych zasobów osobistych możemy podejść również w inny sposób. Specjaliści od badania osobowości a w ślad za nimi osoby przeprowadzające rekrutację twierdzą, że dla dokonania najprostszej charakterystyki osobowości wystarczy określenie tzw. "wielkiej piątki" - pięciu podstawowych składników osobowości.

Poniżej przedstawione są wspomniane cechy oraz skala, przy pomocy, której możesz ocenić w jakim stopniu posiadasz daną cechę. Zastanów się bliżej, którego krańca kontinuum jesteś i zaznacz na skali odpowiednią cyfrę.

CECHA		CECHA
Zrównoważenie emocjonalne: opanowanie, spokój, adekwatna samoocena,	1 2 3 4 5	Niestabilność emocjonalna, podatność na stres, tendencja do doświadczania napięć i negatywnych emocji, nadwrażliwość . napięcie
Ekstrawersja: towarzyskość, serdeczność, aktywność, optymizm	1 2 3 4 5	Rezerwa w kontaktach społecznych, preferencja do przebywania w samotności, brak optymizmu
Otwartość: otwartość na nowe doświadczenia, żywa wyobraźnia, niezależność	1 2 3 4 5	Konwencjonalność w zachowaniu, praktyczne podejście do życia, konserwatyzm w poglądach
Ugodowość: pozytywne nastawienie do ludzi, wrażliwość, nastawienie na współpracę, prostolinijność	1 2 3 4 5	Egocentryzm, mała wrażliwość na problemy innych, sceptycyzm, tendencje rywalizacyjne
Sumienność: rzetelność, sumienność, wytrwałość w realizacji celów, umiejętność samomotywowania się i samodyscyplina	1 2 3 4 5	Impulsywność, spontaniczność, brak sumienności i wytrwałości

Prawdopodobnie nie było to łatwe zadanie. Czasami trudno jest przyznać się do posiadania pewnych cech nawet przed samym sobą. W poznaniu siebie nie chodzi jednak o wartościowanie w kategoriach "dobre "vs "złe". Podstawowym celem jest określenie w jakim stopniu nasze cechy osobowości sprzyjają lub nie sprzyjają realizacji naszych celów i zamierzeń. Każdy z nas jest inny i najlepiej sprawdzi się w dziedzinie zgodnej z jego osobowością, jego specyficznymi cechami.

Ocenę osobowości obecnie zalicza się do najprężniej rozwijających się metod stosowanych

w doborze i selekcji personelu. Efektywni rekruterzy wykorzystują oceny osobowości w celu zwiększenia trafności podejmowanych decyzji dotyczących aplikujących kandydatów. Wśród wielu narzędzi stosowanych w procesie rekrutacji i selekcji znajduje się m.in. Inwentarz Osobowości NEO-FFI służący do diagnozy cech osobowości z modelu Wielkiej Piątki.

E. Wartości i oczekiwania - to co jest ważne i czego pragniesz

Wielu ludzi poszukuje pracy nie mając pojęcia czego tak naprawdę szukają ani co ma dla nich istotne znaczenie. A przecież zasadniczą częścią poszukiwania pracy jest zidentyfikowanie naszego systemu wartości osobistych tego, co jest dla nas najważniejsze, co kieruje naszym życiem. Powinieneś uświadamiać sobie, czego oczekujesz od przyszłej pracy, jakie wartości chcesz w niej realizować, jakie właściwości pracy są dla ciebie ważne i co chciałbyś robić.

Wyobraź sobie, że jesteś w posiadaniu magicznej lampy. Dobry duch proponuje ci spełnienie trzech życzeń. Jakie one są ?, Do czego się odnoszą ?, Mieć pieniądze, założyć rodzinę, pomagać innym, odnieść sukces.... ?

Z poniższej listy wybierz 5 wartości i uszereguj je w porządku od najważniejszej do najmniej ważnej dla ciebie .

osiągnięcia altruizm  sława pieniądze, dostatek

władza sprawiedliwość zdrowie przyjemność

wiedza miłość  religijność niezależność

uczciwość godność  rodzina przyjaźń

szczęście równowaga wewnętrzna

Jeśli przynajmniej trzy spośród nich odnajdziesz w swojej przyszłej pracy, będzie to istotne dla twojego poczucia sukcesu.

Następnie skoncentruj się na wizji przyszłej pracy. Co jest dla ciebie ważniejsze : stabilność i pewność pracy czy też zmiany, perspektywy poznania czegoś nowego ? Spróbuj uporządkować podane wartości pod względem ważności.

możliwość awansu  pozycja społeczna, status

pieniądze   przyjemność, zadowolenie

poczucie bezpieczeństwa(stałość zatrudnienia) atmosfera

warunki pracy (sprzęt ,stanowisko pracy) urozmaicenie obowiązków

dodatkowe korzyści, świadczenia socjalne rozwój osobisty

poczucie sensu   kreatywność

jakość relacji ze współpracownikami uznanie

elastyczny czas pracy  samodzielność, niezależność

sprawne kierownictwo, organizacja pracy poziom odpowiedzialności

inne (jakie?)

Po wykonaniu zadania przyjrzyj się rezultatom. Jakie są Twoje priorytety ? Ważne aby te najważniejsze dla nas cele i wartości wzajemnie wspierały się ukierunkowując na sukces.

Na zakończenie proponuję ćwiczenie - wyobraź sobie "idealny zawód". Niekoniecznie musisz wiedzieć, jak się nazywa, ani nawet czy w ogóle istnieje. Nie zastanawiaj się czy mógłbyś go wykonywać czy nie. Nie stawiaj sobie żadnych ograniczeń i puścić wodze fantazji.

A teraz opisz swój dzień pracy :

• co robisz, jakie czynności i zadania wykonujesz
• jak przebiega praca, w jakich okolicznościach
• jakie jest otoczenie, warunki pracy
• z jakimi osobami pracujesz, jak układają się wasze stosunki
• jaki jest zakres twojej odpowiedzialności
• co ci się w tej pracy najbardziej podoba
• wypisz trzy elementy pracy, które są dla ciebie najważniejsze

Jeśli masz już jasność, pomyśl o zajęciach i pracach, które zbliżają cię do realizacji tego marzenia. Spróbuj również określić, co jest największą przeszkodą w osiągnięciu wymarzonej pracy, co musiałbyś zrobić aby upragniony cel stał się bardziej realny ? Pamiętaj przy tym, że najwięcej ograniczeń stawiamy sobie sami, największą walkę toczy się zawsze z samym sobą.

Jeśli miałeś trudności z wyobrażeniem sobie "idealnej pracy", prawdopodobnie łatwiej przyjdzie ci opisanie "koszmarnej pracy". Połącz w tej wizji wszystko czego nie znosisz. Nie zapomnij o najważniejszych kategoriach: co, gdzie i z kim ? A teraz wszystkie szczegóły "koszmarnej pracy" odwróć o 180 stopni (zamień negatywy w pozytywy) tworząc opis pracy swoich marzeń.

Proponowane ćwiczenie pozwala zebrać różne elementy, które pojawiły się we wcześniejszych fazach bilansu i rozpoczyna następny etap pracy - krystalizację celu. Sporo już wiesz na swój temat, uporządkowałeś swoje przemyślenia teraz możesz je wykorzystać w sprecyzowaniu celu zawodowego.

Jak wzbogacić swoją samowiedzę ?

Dróg samopoznania jest wiele. Warto zrobić jeszcze jeden krok - sprawdzić, jak nasze widzenie samych siebie pokrywa się z tym, jak widzą nas inni. Możesz poprosić kilka dobrze znających cię osób - do których masz zaufanie - aby ci pomogły tj. wypełniły skale, odpowiedziały na pytania, dokonały oceny twojego potencjału osobistego. Uzyskanie takich informacji może :

• wzbogacić twoją wiedzę o sobie o cechy, których sam dotąd nie dostrzegałeś, nie doceniałeś lub wręcz uważałeś za wady
• stanowić potwierdzenie twoich opinii w tzw. "lustrze społecznym"

I wreszcie można skorzystać z obiektywnych źródeł oceny swoich indywidualnych zdolności, umiejętności i cech. W poznaniu siebie pomocne mogą okazać się testy psychometryczne: testy zdolności i uzdolnień specjalnych, kwestionariusze zainteresowań, inwentarze i kwestionariusze osobowości, temperamentu, testy wartości, testy kompetencyjne oraz autotesty, przeprowadzane m.in. w poradniach psychologiczno-psychologicznych, urzędach pracy, biurach karier uczelni wyższych. Testy psychologiczne niejednokrotnie wzbudzają niepokój, poczucie braku kontroli nad ich wynikiem. Nie należy się jednak ich obawiać ani przeceniać ich znaczenia. Nawet najstaranniej przygotowane testy mają ograniczenia i dopiero w połączeniu z innymi metodami badania tworzą bardziej precyzyjne narzędzie umożliwiające głębsze poznanie.

Reasumując: narzędzia testowe pozwalają sporządzić diagnozę potencjału zdolności, zainteresowań i cech osobowościowo-temperamentalnych osoby z punktu widzenia zarówno planowania kariery zawodowej, jak i doboru zawodowego. Dla pracodawcy są cennym narzędziem uzupełniającym informacje zdobyte w trakcie wywiadu oraz umożliwiającym ich weryfikację. Pamiętając o tym warto przećwiczyć rozwiązywanie różnego rodzaju testów.

W zależności od tego na jakie stanowisko jest prowadzona rekrutacja, pożądane są różne kombinacje cech. Dlatego uzyskany wynik jest rozpatrywany pod kątem konkretnego stanowiska np. od przedstawiciela handlowego wymagana jest komunikatywność i umiejętność współpracy z ludźmi, słabszy wynik w testach sprawdzających wyobraźnię przestrzenną nie ma tutaj większego znaczenia.

Na koniec pragnę podkreślić, że planowanie kariery zawodowej to długotrwały i złożony proces. Aby osiągnąć sukces w postaci dokonania trafnego wyboru, satysfakcji z pracy, należy zainwestować swój czas i wysiłek w precyzyjne określenie swojego celu. Służą temu ćwiczenia, testy, autotesty, analizy pomagające w zbudowaniu obrazu samego siebie. Znajomość samego siebie stanowi punkt wyjścia do odpowiedzi na pytanie, gdzie jest moje miejsce tj. dopasowania swoich wyobrażeń o wymarzonej pracy do wymogów i realiów rynku pracy. Jeśli znamy siebie, wiemy czego chcemy, jeśli mamy wizję swojej kariery, wystarczy tylko przedstawić ją potencjalnemu pracodawcy.

Opracowanie: Jolanta Buchta -Doradca zawodowy I stopnia

Centrum Metodyczne Poradnictwa Zawodowego