Procedury zakładania indywidualnej działalności gospodarczej

Urząd Skarbowy

Przedsiębiorca przed rozpoczęciem swej działalności musi też wybrać formę opodatkowania podatkiem dochodowym i odpowiednią ewidencję księgową. Zarejestrowanie w urzędzie skarbowym jest bezpłatne.

Natomiast, jeżeli zdecydujemy się zostać podatnikami podatku od towaru i usług "VAT" (lub obowiązek taki wynika z przepisów) - opłata skarbowa wyniesie 170 zł (zgłoszenia dokonujemy na formularzu VAT-R).

Jeżeli przedsiębiorca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na obszarze działania innego Urzędu Skarbowego, niż ten na którego obszarze prowadzona jest działalność gospodarcza, musi on dokonać zgłoszenia w obu urzędach. W Urzędzie Skarbowym miejsca zamieszkania będzie rozliczał się z podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast w Urzędzie Skarbowym miejsca prowadzenia działalności będzie rozliczał podatek od towarów i usług (VAT).

Jeśli ktoś chce w ramach działalności handlować z kontrahentami z innych państw Unii Europejskiej musi też zarejestrować się w urzędzie skarbowym jako tzw. podatnik VAT-UE. W tym celu trzeba wypełnić dodatkowy druk (VAT-R/UE). Zgłoszenie to jest bezpłatne, urząd potwierdza rejestrację, a podatnik otrzymuje tzw. numer NIP-UE (jest to zwykły NIP poprzedzony kodem PL).

Rejestracja dla celów akcyzy

Jeśli chce się rozpocząć działalność opodatkowaną akcyzą (jako producent, importer lub sprzedawca wyrobów akcyzowych np. napojów alkoholowych, paliw, samochodów osobowych) należy udać się do urzędu celnego, aby zarejestrować się dla potrzeb tego podatku. Organem podatkowym właściwym w sprawie rozliczenia akcyzy nie jest urząd skarbowy, a naczelnik urzędu celnego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgłoszenie to składa się na specjalnym druku AKC-R przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą. Równocześnie trzeba wnieść 170 zł opłaty skarbowej. Naczelnik urzędu celnego potwierdza je wydając decyzję AKC-5.

Formy opodatkowania

Karta podatkowa

Karta podatkowa to szczególna postać zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. Lista rodzajów działalności podlegających opodatkowaniu w formie karty podatkowej jest bardzo obszerna. Decydując się na tę formę opodatkowania należy jeszcze przed rozpoczęciem działalności złożyć wniosek na formularzu PIT - 16 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, który po jego rozpatrzeniu wyda decyzję, w której ustali wysokość podatku dochodowego.

Stawki karty podatkowej określone są kwotowo. Ich wysokość uzależniona jest między innymi, od:

rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
liczby zatrudnionych pracowników,
liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.

Rozliczanie na podstawie karty podatkowej jest najprostszą forma opodatkowania i zwalnia podatnika z obowiązków sprawozdawczych. Podatnik opodatkowany w tej formie nie prowadzi dla celów podatku dochodowego żadnych ksiąg, nie składa zeznań podatkowych ani deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu.

Należy jednak pamiętać o wpłacaniu co miesiąc na rachunek urzędu skarbowego - do 7dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (a za grudzień w terminie do 28 grudnia), kwoty wymienionej w decyzji naczelnika urzędu skarbowego, pomniejszonej o zapłaconą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (pomniejszenie nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru składki). Po zakończeniu roku kalendarzowego należy złożyć deklarację w urzędzie skarbowym (w terminie do dnia 31 stycznia) o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej, w poszczególnych miesiącach (PIT-16A).

Wybierając jako formę opodatkowania kartę podatkową nie można skorzystać z różnego rodzaju ulg i odliczeń, nie można także rozliczyć się wspólnie z małżonkiem, ani w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie ma konieczności prowadzenia ewidencji księgowej, rachunki wystawia się na żądanie klienta. Podatnik korzystający z karty obowiązany jest prowadzić ewidencję pracowników, poświadczoną przez urząd skarbowy. Ze względu na wskazane ograniczenia, opodatkowanie w formie karty podatkowej sprawdza się z reguły w małych firmach, najczęściej jednoosobowych, nie zatrudniających pracowników i osiągających niewielkie dochody.

Jeśli jednak na mocy ustawy o podatku od towarów i usług podatnik będący na karcie podatkowej zostaje płatnikiem tego podatku, musi prowadzić ewidencję wymaganą przez tę ustawę, czyli ewidencję sprzedaży i zakupu VAT, oraz zainstalować kasę lub drukarkę fiskalną w wymaganych terminach.

W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności w ciągu roku podatkowego, deklarację PIT-16 należy złożyć przed rozpoczęciem tej działalności.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym (Dz.U. nr 144, poz. 930, z późn. zm.)

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi przychód. Nie ma możliwości pomniejszania go o koszty uzyskania przychodów. Jeżeli korzysta się z opodatkowania w formie ryczałtu nie ustala się dochodu, jednak można dokonywać odliczeń od przychodu, np. zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne (w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynoszą:

3,0 % - od przychodów z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%.
5,5 % - od przychodów z działalności wytwórczej i budowlanej,
8,5 % - od przychodów z większości rodzajów działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
17 % - od przychodów wymienionych w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; stawka ta obejmuje m.in. przychody ze świadczenia usług o charakterze niematerialnym,
20 % - od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów.

Jeżeli działalność rozpoczyna się w trakcie roku, to zgłoszenia o wyborze tej formy opodatkowania składa się do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Oświadczenie to będzie ważne również w latach następnych, chyba że właściciel firmy postanowi zmienić formę opodatkowania i poinformuje o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W następnym roku prowadzenia działalności można korzystać z tej formy opodatkowania, ale tylko wówczas, gdy przychody za rok poprzedni nie przekroczą równowartości kwoty 250 000 euro.

Uwagi: niektóre rodzaje działalności gospodarczej wykluczają możliwość korzystania z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zalicza się do nich np. prowadzenie aptek, kantorów, lombardów.

Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne podaje szczegółowe informacje dotyczące stosowania poszczególnych stawek ryczałtu w odniesieniu do konkretnych rodzajów przychodów. Obliczony ryczałt można pomniejszać o przysługujące odliczenia, np. z tytułu zapłaconej składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (do wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki).

Obowiązki podatnika: Korzystając z tej formy opodatkowania właściciel firmy jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów. Na jej podstawie, co miesiąc ustala się kwotę podatku podlegającego wpłacie na rachunek urzędu skarbowego. Wpłat podatku dokonuje się w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za grudzień w terminie złożenia zeznania rocznego. Zeznanie roczne o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) należy złożyć w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.

Decydując się na opodatkowanie w formie ryczałtu nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem, ani w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. W kolejnych latach prowadzenia działalności można zastanowić się nad skorzystaniem z możliwości opłacania ryczałtu co kwartał.

Zasady ogólne

Podatkowa księga przychodów i rozchodów PKPiR - skala podatkowa

Osoby prowadzące działalność gospodarczą (osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne i spółki partnerskie), nie opodatkowane w formach zryczałtowanych i nie prowadzące (ze względu na rozmiar działalności) księgowości pełnej, opodatkowane są na zasadach ogólnych, a wszelkie zdarzenia dokumentują w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Osoby takie mają również obowiązek składania deklaracji podatkowych na zasadach określonych w ustawie. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475, z późn. zm.).

Rozporządzenie zawiera wzór PKPiR, precyzuje zasady ujmowania poszczególnych rodzajów zdarzeń gospodarczych, oraz wyjaśnia podatnikowi co i gdzie ma zapisać. Dla prawidłowego prowadzenia dokumentów księgowych konieczna jest również znajomość ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności z jej rozdziałem dotyczącym kosztów uzyskania przychodów i amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Opodatkowanie w formie PKPiR ma swoje plusy i minusy. Do minusów zaliczyć można konieczność gromadzenia wszystkich dokumentów księgowych, opisywania ich i sprawdzania poprawności formalnej. Musimy też na bieżąco kontrolować poprawność wszystkich zapisów - nieprawidłowo prowadzona PKPiR grozi uznaniem jej przez organy kontrolujące za prowadzoną w sposób nierzetelny lub wadliwy - co powoduje przykre sankcje. Jesteśmy zobowiązani do dokumentowania praktycznie wszystkich wydatków rachunkami - inaczej nie zostaną zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zalety to możliwość zaliczenia w koszty wszelkich wydatków, których związek z uzyskiwanymi przychodami jesteśmy w stanie udowodnić. Podatek zapłacimy od faktycznego dochodu.

Stawki podatku w 2011 r.:

do 85 528 zł - 18% kwoty dochodu minus 556,02 zł

powyżej 85 528 zł - 14 839,02 zł + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł

Nie mogą być opodatkowane na zasadach ogólnych:

spółki prawa handlowego
osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych, które w poprzednim roku podatkowym osiągnęły przychód 800 000 EURO

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz.U. nr 80, poz. 350, z późn. zm.).

19% podatek liniowy

Od 2004 roku dochód uzyskany z działalności gospodarczej, może być opodatkowany według 19 % stawki (bez względu na wysokość dochodu). o wyborze tego sposobu płacenia podatku należy do dnia 20 stycznia powiadomić pisemnie właściwego naczelnika urzędu skarbowego, natomiast w przypadku rozpoczęcia działalności w ciągu roku - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Uwagi: ta forma płacenia podatku dotyczy wszystkich prowadzonych przez właściciela firmy rodzajów działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, np. zarówno do działalności prowadzonej samodzielnie jak i w spółce nie mającej osobowości prawnej. Z tego sposobu płacenia podatku, podatnik nie może skorzystać wówczas, gdy wykonuje usługi odpowiadające czynnościom wykonywanym w prowadzonej przez niego działalności na rzecz pracodawcy, u którego był zatrudniony w poprzednim roku lub jest zatrudniony w roku obecnym.

Podstawą opodatkowania jest dochód, czyli nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Ustalenia dochodu dokonuje się na podstawie zapisów w prowadzonej przez podatnika podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Przed obliczeniem podatku dochód ten można pomniejszyć o składki określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zapłacone bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących. Obliczony podatek od dochodu obniża się o kwotę zapłaconej składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (obniżenie nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki).

Obowiązki podatnika: comiesięczna zaliczka na podatek, w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Można skorzystać z możliwości płacenia zaliczek w uproszczonej formie na tych samych zasadach jak podatnik opłacający podatek dochodowy według skali progresywnej. Po zakończeniu roku należy złożyć zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego.

Przy 19 % podatku dochodowym, nie można korzystać z prawa:

do wspólnego opodatkowania z małżonkiem,
z preferencji przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci,
z innych ulg i zwolnień, w tym również z prawa do kontynuacji odliczeń (prawa nabyte).

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

Liczba bezrobotnych: (marzec 2013) w tym kobiety:	221 703 115 756
Stopa bezrobocia: (marzec 2013)	12,0%

Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach